خستگی روانی و علائم آن

خستگی روانی یا خستگی احساسی، وضعیتی است که در آن فرد احساس خستگی، بی‌ارادگی و کاهش عملکرد در حوزه‌های روانی و احساسی می‌کند. این نوع خستگی معمولاً به دلیل تنش‌ها، استرس، فشار زندگی، بیماری‌های روانی و عوامل دیگری که بر سلامت روانی تأثیر می‌گذارند، ایجاد می‌شود.

خستگی روانی ممکن است با علائمی همچون کاهش انرژی و اشتیاق، کاهش تمرکز و توجه، بی‌اعتمادی و ناامیدی، بی‌ارادگی و کاهش عملکرد شناختی همراه باشد. در صورتی که خستگی روانی برای مدت طولانی و بدون مدیریت مناسب ادامه یابد، ممکن است به اختلالات روانی مانند افسردگی، اضطراب و استرس ناشی از سوختگی روانی منجر شود.

برای مدیریت و کاهش خستگی روانی، مهم است به جسم و ذهن خود استراحت کافی بدهید، به تغذیه سالم و خواب کافی توجه کنید، روش‌های مدیتیشن و آرامش‌بخش را امتحان کنید، فعالیت‌های بدنی منظم داشته باشید و در صورت لزوم به کمک یک متخصص روانشناسی مراجعه کنید.

علائم خستگی روانی چیست؟

علائم خستگی روانی می‌تواند در حوزه‌های مختلف ظاهر شود و بین افراد متفاوت باشد. اما برخی از علائم شایع خستگی روانی عبارتند از:

1. کاهش انرژی و خستگی: احساس انرژی کم، خستگی زیاد و عدم توانایی در انجام فعالیت‌های روزمره.

2. کاهش تمرکز و توجه: دشواری در تمرکز بر مسائل، اشتباهات مکرر، فراموشی و عدم توانایی در پردازش اطلاعات به درستی.

3. افزایش اختلالات خواب: مشکلات در خواب همچون بیدار شدن در شب، بیداری طولانی در ساعت‌های نیمه شب و عدم توانایی در خوابیدن.

4. عصبانیت و تحریک پذیری: افزایش در سطح استرس، عصبانیت روزمره، حساسیت زیاد و واکنش‌های آشفته.

5. کاهش عملکرد شناختی: مشکلات در حافظه کوتاه مدت، تصمیم‌گیری دشوار، کاهش عملکرد در کار یا تحصیل و کاهش خلاقیت.

6. اضطراب و دلسردی: احساس نگرانی، ناامیدی، بی‌ارادگی و عدم لذت بردن از فعالیت‌های قبلی.

7. تغییرات در رفتار و روابط: انعطاف‌پذیری کمتر در رفتار، انزوا، کاهش تعامل اجتماعی و تغییرات در روابط با دیگران.

اگر این علائم برای مدت طولانی و به شدت مزاحمتی برای زندگی روزمره شما ایجاد می‌کند، مناسب است با یک متخصص روانشناسی یا پزشک مشورت کنید تا تشخیص دقیقی برای وضعیت خود دریافت کنید و راه‌های مدیریت و درمان مناسب را بررسی کنید.

از بین بردن خستگی روانی

برای از بین بردن خستگی روانی، می‌توانید از راه‌های زیر استفاده کنید:

استراحت کافی

به خودتان وقت بدهید تا استراحت کنید و انرژی خود را بازیابی کنید. خواب کافی، استراحت منظم در طول روز، سفر یا تعطیلات کوتاه و داشتن فعالیت‌های آرامش‌بخش می‌تواند به شما کمک کند.

مراقبت از خود

به تغذیه سالم توجه کنید و مطمئن شوید که بدن شما با ویتامین‌ها، مواد مغذی و آب کافی تامین شده است. ورزش منظم و فعالیت‌های بدنی نیز می‌توانند سطح انرژی و خلق و خو خود را بهبود بخشند.

مدیریت استرس

یادگیری روش‌های مدیریت استرس مانند تمرین مدیتیشن، تنفس عمیق، یوگا یا تمرینات آرامش‌بخش می‌تواند به شما کمک کند استرس روزمره را کاهش دهید و روحیه خود را بهبود بخشید.

تعامل اجتماعی

حفظ ارتباطات اجتماعی سالم با خانواده و دوستان، به اشتراک گذاشتن احساسات و نگرانی‌ها با افراد معتمد، و شرکت در فعالیت‌های اجتماعی می‌تواند احساس تنهایی و خستگی روانی را کاهش دهد.

تعیین اولویت‌ها

همواره تلاش کنید برای تعیین اولویت‌های مناسب در زندگی خود. مرتبه بندی و مدیریت وظایف و وقت‌های خود می‌تواند به شما کمک کند تا از بار زیادی که بر دوشتان استفاده می‌کند، کاسته شود.

روانشناسی و مشاوره

در صورت لزوم، مراجعه به یک متخصص روانشناسی می‌تواند به شما در مدیریت و از بین بردن خستگی روانی کمک کند. روانشناس می‌تواند به شما راهنمایی‌های موثری درباره راه‌های مدیریت استرس، تقویت روحیه و بهبود کیفیت زندگی عمومیتان ارائه دهد.

مهم است که به خود و نیازهای خود توجه کنید و در صورت لزوم، حمایت حرفه‌ای را جستجو کنید.

علت خستگی روانی چیست؟

خستگی روانی می‌تواند به دلایل متعددی بروز کند. در زیر، برخی از علل شایع خستگی روانی را ذکر می‌کنم:

استرس

استرس مداوم و فشارهای زیاد در زندگی ممکن است باعث خستگی روانی شود. مسئولیت‌های بالا، مشکلات مالی، روابط نامطلوب، محیط کار ناپایدار و وقوع رویدادهای غیرمنتظره، همه ممکن است منجر به افزایش استرس و خستگی روانی شوند.

عدم تعادل کار-زندگی

تعادل نامتناسب بین کار و زندگی شخصی می‌تواند منجر به خستگی روانی شود. ساعات طولانی کاری، بیش‌فعالی و عدم وقت کافی برای استراحت و تفریح، می‌تواند به خستگی و خستگی روانی منجر شود.

عدم مراقبت از خود

عدم توجه به نیازهای فیزیکی و روانی خود، مثل خواب کافی، تغذیه مناسب، ورزش و استراحت، می‌تواند به خستگی روانی منجر شود.

بیماریهای جسمی

برخی بیماری‌های جسمی مانند بیماری های گوارشی، قلبی، عصبی و اندوکرینی می‌توانند خستگی روانی را تشدید کنند.

افزایش فعالیت اجتماعی

زیاد شدن فعالیت‌های اجتماعی می‌تواند باعث خستگی روانی شود، مثلاً درگیری در فعالیت‌های اجتماعی بیش از حد، دریافت پیام‌ها و اطلاعات بیش از حد از رسانه‌های اجتماعی و ارتباطات الکترونیکی.

افزایش استفاده از تکنولوژی

استفاده بیش از حد از دستگاه‌های الکترونیکی مانند تلفن همراه، رایانه و تلویزیون می‌تواند به خستگی روانی منجر شود. این استفاده‌ها می‌تواند به کاهش خواب کافی، اختلال در تمرکز و افزایش استرس وابستگی شود.

لازم به ذکر است که هر فرد ممکن است به عوامل مختلفی به طور متفاوت واکنش نشان دهد و علائم خستگی روانی ممکن است با توجه به شرایط فردی متفاوت باشد.

شهرزاد شمیرانی

روانشناس بالینی

من دکتر شهرزاد شمیرانی

رواندرمانگر بالینی

حوزه فعالیت : در زمینه کودک ، نوجوان، خانواده

مشاور روانشناس منابع و سرمایه های انسانی در سازمان ها