هیجانات منفی و انواع آن

هیجانات منفی، هیجاناتی هستند که در واکنش به تجربه‌ها یا وقایع ناخوشایندی به وجود می‌آیند. این هیجانات ممکن است شامل غم، ترس، عصبانیت، ناامیدی، استرس و اضطراب باشند. این نوع هیجانات معمولاً به عنوان واکنشی طبیعی به تهدیدهای محیطی یا مشکلات شخصی در نظر گرفته می‌شوند. به طور کلی، هیجانات منفی نشان دهنده ناراحتی و ناخوشایندی است و ممکن است روحیه و روند فعالیت روزمره فرد را تحت تأثیر قرار دهند.

انواع هیجانات منفی

همانطور که گفته شد، هیجانات منفی می‌توانند در انواع و شدت‌های مختلفی وجود داشته باشند. در زیر نمونه‌های بیشتری از انواع هیجانات منفی را می‌توانید بیابید:

ناراحتی و ناخوشی

این شامل احساس ناراحتی، ناخوشی، عدم رضایتی و بی‌امیدی است که ممکن است به علت مشکلات شخصی، رابطه نامطلوب یا شرایط نامطلوب ایجاد شود.ناراحتی و ناخوشی از انواع هیجانات منفی است که در واکنش به تجربه‌ها یا شرایط ناراحت‌کننده و ناخوشایند به وجود می‌آید. این هیجانات ممکن است به دلیل مشکلات شخصی، رویدادهای غیرمطلوب، نارضایتی از عملکرد خود یا احساس عزیزان خود و رابطه نامطلوب با دیگران رخ دهد. 

وقتی که شما ناراحتی و ناخوشی را تجربه می‌کنید، ممکن است احساس بی‌رضایتی، افسردگی، ناراحتی عاطفی، خستگی و کاهش انرژی داشته باشید. ممکن است همچنین احساس بی‌معنی بودن، گیجی و ناتوانی نیز به همراه باشد. این هیجان ممکن است طی مدت زمان کوتاهی رخ دهد، اما در برخی موارد می‌تواند به طور مداوم و طولانی‌تر باقی بماند.

مهارت‌های مدیریت هیجانات، خودمراقبتی، حمایت از دیگران و استفاده از راهکارهای مثبت می‌تواند کمک کننده باشد تا با ناراحتی و ناخوشی مواجه شده و آنها را کاهش دهید. 

 ناراحتی فیزیکی و درد بدنی

شامل دردهای جسمی ناشی از عوامل مختلف مانند صدمات، بیماری‌ها یا عوارض فیزیکی است. ناراحتی فیزیکی و درد بدنی از انواع هیجانات منفی است که ممکن است ناشی از عوامل مختلف بر روی بدن و جسم شما باشد. این نوع هیجان منفی شامل احساس درد، سوزش، تنش و ناراحتی در قسمت‌های مختلف بدن می‌شود. ممکن است به صورت مؤقت یا مزمن باشد.

علل ناراحتی فیزیکی و درد بدنی می‌توانند شامل موارد زیر باشند:

1. آسیب جسمی: صدمات فیزیکی ناشی از حوادث، ضربه، زخم، شکستگی و آسیب‌های دیگر می‌توانند علت ایجاد درد و ناراحتی فیزیکی باشند.

2. بیماری‌ها: برخی بیماری‌ها مانند التهابات، عفونت‌ها، بیماری‌های روماتولوژیکی، نوروپاتی و بیماری‌های دیگر می‌توانند به درد بدنی و ناراحتی منجر شوند.

3. بیماری‌های مزمن: بیماری‌هایی مانند فیبرومیالژیا، میگرن، بیماری‌های التهابی مزمن و درد مزمن، می‌توانند منجر به ناراحتی فیزیکی و درد بدنی گردند.

4. تنش و استرس: استرس و فشارهای روانی و احساسی مداوم می‌توانند به ناراحتی فیزیکی و درد بدنی مرتبط با عضلات و سیستم عصبی منجر شوند.

5. شرایط زیست محیطی: برخی عوامل محیطی مانند جو آلرژی‌زا، آلودگی هوا، سرما و حرارت بالا ممکن است عامل ایجاد ناراحتی فیزیکی و درد بدنی باشند.

اهمیت تشخیص صحیح و درمان اصلی عوامل موجبه ناراحتی و درد بدنی است. درمان ممکن است شامل مدیریت درد، تغییر در سبک زندگی، فیزیوتراپی، داروها و در برخی موارد درمان بیماری اساسی باشد. در هر صورت، مشاوره و پیگیری توسط یک پزشک متخصص اهمیت بالایی دارد. 

عصبانیت و خشم

این شامل احساس عصبانیت، خشم، عدم تحمل و تجربه کردن واکنش‌های شدید نسبت به موقعیت‌ها و افراد است.عصبانیت و خشم دو نوع از هیجانات منفی هستند که در برخورد با موقعیت‌ها و رویدادهای منفی به وجود می‌آیند. البته، همانطور که ممکن است متوجه شوید، هیجانات منفی همچنین نقش مهمی در زندگی انسان‌ها دارند و به عنوان نشانه‌هایی از وجود چالش‌ها و نیازها عمل می‌کنند.

 عصبانیت

عصبانیت ممکن است به عنوان یک واکنش فیزیولوژیک و هیجانی به استرس، ناراحتی یا تهدید درک شود. زمانی که مواجه با موقعیت‌هایی که باورها، انتظارات یا نیازهای فرد را تهدید می‌کنند، عصبانیت بروز می‌کند. این هیجان منفی می‌تواند به صورت فیزیولوژیک (مانند افزایش ضربان قلب، افزایش فشار خون، تعریق و...) و رفتاری (مانند ارتجاع، غضب، ناراحتی عملکردی و...) ظاهر شود. در برخی موارد، عصبانیت می‌تواند به فرد کمک کند تا با مشکلات و چالش‌های زندگی مواجه شود، اما در سطوح بالا و به صورت مداوم ممکن است به روابط، سلامت روانی و جسمی و کیفیت زندگی فرد آسیب بزند.

 خشم

خشم نوع دیگری از هیجان منفی است که در واکنش به تهدید، ناراحتی یا تخریب یا ویرانی ایجاد شده توسط دیگران بروز می‌کند. خشم می‌تواند منجر به احساساتی مانند خشم، خشونت، طغیان و یا انتقادات شدید شود. این هیجان می‌تواند سبب عملکرد غیرمنطقی و خشن در فرد شود و در برخی موارد، خطرات فیزیکی و اجتماعی را به دنبال داشته باشد. مدیریت خشم و کنترل آن مهارتی است که می‌توان آن را در طول زمان با تمرین و آگاهی بهبود داد.

حفظ سلامت روانی و فیزیکی و مدیریت هیجانات منفی مهم است. اگر شما یا کسی دیگری با عصبانیت و خشم مشکل دارید، مشاوره و راهنمایی از یک متخصص بهداشت روانی می‌تواند به شما کمک کند تا مهارت‌هایی را بیاموزید که در مدیریت این هیجانات منفی مؤثر باشند.

 ترس و وحشت

شامل احساس ترس، وحشت، نگرانی و استرس واکنش‌های بدنی به تهدیدها، خطرات و وقوع رویدادهای ترسناک است.ترس و وحشت نیز دو نوع از هیجانات منفی هستند که در برخورد با موقعیت‌ها و رویدادهای تهدیدآمیز به وجود می‌آیند. 

 ترس

 ترس یک واکنش طبیعی به موقعیت‌ها و شرایطی است که به نوعی خطر یا تهدید درک می‌شود. ترس معمولاً وابسته به یک عامل خارجی یا وضعیت خاص است و می‌تواند به صورت فیزیولوژیک (مانند تنش عضلانی، تنفس سریع، افزایش ضربان قلب و...) و رفتاری (مانند فرار، مصافت، تعلیق در محل و...) ظاهر شود. ترس در برخی موارد می‌تواند مفید باشد و فرد را از خطرات و تهدیدهای واقعی محافظت کند، اما در سطوح بالا و به صورت پیوسته ممکن است زندگی روزمره فرد را تحت تأثیر قرار دهد و کیفیت زندگی را کاهش دهد.

 وحشت

 وحشت یک هیجان شدید و ناشی از ترس شدید است. وحشت معمولاً در مواجهه با خطرات جدی، موقعیت‌های ترسناک یا تهدیدهای قابل ادراک بروز می‌کند. آن به صورت شدیدتری از ترس بازتاب می‌دهد و ممکن است عملکرد نرمال فرد را تحت تأثیر قرار دهد. وحشت می‌تواند به صورت فیزیولوژیک (مانند عرق سرد، لرزش بدن، سرگیجه و...) و رفتاری (مانند فرار، صراحت، از دست دادن کنترل و...) ظاهر شود. اغلب وحشت با احساس عدم قدرت و ناتوانی همراه است و ممکن است به صورت مزمن و ماندگار تأثیر گذار باشد.

اگر ترس یا وحشت شما به گونه‌ای است که زندگی روزمره و کیفیت زندگی شما را تحت تأثیر قرار می‌دهد، مشاوره از یک متخصص بهداشت روانی می‌تواند به شما کمک کند تا مهارت‌های مدیریت این هیجانات منفی را یاد بگیرید و با آنها کنار بیایید.

 اضطراب و نگرانی

این شامل احساس نگرانی مداوم، استرس ذهنی، ترس از وقوع اتفاقات ناخوشایند و اضطراب پیش از وقوع رویدادها است.انواع هیجانات منفی شامل اضطراب و نگرانی می‌شود. اضطراب به عنوان یک واکنش طبیعی در برابر تهدیدها و استرس‌های روزمره تلقی می‌شود. اما وقتی اضطراب به اندازه‌ای شدید و پرخاشگرانه می‌شود که توانایی فعالیت معمول را به خطر بیندازد و به کیفیت زندگی تأثیر منفی بگذارد، آن را ممکن است اختلال اضطراب نامید.

نگرانی نیز به عنوان یک وضعیت روحی ناارامی و نگرانی مستمر درباره نتایج ممکن یک وضعیت خاص تعریف می‌شود. اگر نگرانی به گونه‌ای شدید باشد که قدرت تمرکز و کیفیت زندگی را تحت تأثیر قرار دهد و وقت و انرژی زیادی را از شخص بگیرد، می‌توان آن را به عنوان اختلال نگرانی تشخیص داد.

هر دو اضطراب و نگرانی می‌توانند به شکل‌ها و درجات مختلفی ظاهر شوند و تأثیرات منفی مشابهی بر روی عملکرد شخص داشته باشند. در صورتی که شما یا کسی دیگری با این مسائل مواجه هستید، مشاوره حرفه‌ای از روان‌شناس یا روانپزشک می‌تواند کمک کننده باشد.

 ناامیدی و یائسگی

ناامیدی و یائسگی از جمله هیجانات منفی دیگر هستند که ممکن است در زندگی افراد تجربه شوند.

ناامیدی به عنوان یک حالت روحی ناامیدانه و عدم امیدواری درباره آینده تعریف می‌شود. افراد ناامید ممکن است احساس بی‌روحی، بی‌اعتمادی و ناتوانی در مواجهه با چالش‌ها و مسائل را داشته باشند. ناامیدی می‌تواند از اتفاقات ناگوار در زندگی، تجربه شکست‌ها، فشارهای اجتماعی یا اقتصادی، اختلالات روانی و سایر عوامل ناشی شود.

یائسگی (نوپوز) نیز به مرحله تغییرات فیزیولوژیکی در دوران پس از انقطاع قاعدگی در زنان اطلاق می‌شود. این مرحله به همراه تغییرات هورمونی و بدنی، مانند کاهش سطح هورمون‌های تخمک‌گذاری و اثرات آن بر روی بدن، خلق و خو و نشانه‌های جسمی متفاوتی را به همراه دارد. برخی از زنان در این مرحله ممکن است با هیجانات منفی مانند اضطراب، تغییر در خلق و خو، ناامیدی و عدم رضایت زناشویی مواجه شوند.

اگر شما یا کسی دیگری با ناامیدی یا یائسگی مواجه هستید، مهم است که درک و حمایت لازم را از طرف خود و اطرافیانتان دریافت کنید. مشاوره روان‌شناسی و حرفه‌ای ممکن است برای مدیریت و کاهش این هیجانات منفی مفید باشد.

این تنها چند نمونه از هیجانات منفی هستند و هر فرد می‌تواند تجربه و ترکیب مختلفی از این هیجانات را داشته باشد. 

شهرزاد شمیرانی

روانشناس بالینی

من دکتر شهرزاد شمیرانی

رواندرمانگر بالینی

حوزه فعالیت : در زمینه کودک ، نوجوان، خانواده

مشاور روانشناس منابع و سرمایه های انسانی در سازمان ها