شناخت اختلال دوقطبی، علائم و علت آن

اختلال دوقطبی یا اختلال افسردگی دوقطبی، یک اختلال روانی است که با تغییرات شدید در خلط خلق و خو، سطح انرژی و فعالیت، الگوی خواب و همچنین تفکر و رفتار همراه است. این اختلال با دوره‌هایی از بالاترین خلط خلق و خو (مانیا) و پایین‌ترین خلط خلق و خو (افسردگی) همراه است. افراد مبتلا به این اختلال ممکن است در دوره‌های مانیا با خصوصیاتی همچون اضطراب، بی‌قراری، خشم، خودپنداره بالا، افکار و وهم‌های بی‌ارتباط و رفتار بی‌رویه مواجه شوند، در حالیکه در دوره‌های افسردگی ممکن است نشانه‌هایی همچون احساس بی‌ارزشی، علاقه‌ای به فعالیت‌های روزمره نداشتن، خستگی، بی‌اشتهایی، افکار منفی و خودکشی داشته باشند.

حل مشکل شناخت اختلال دوقطبی

شناخت اختلال دوقطبی و تشخیص صحیح آن از مراجعه به متخصصین روانپزشکی و تست‌های مناسب برای تشخیص این اختلال شروع می‌شود. درمان این اختلال با استفاده از داروهای مختلف و همچنین روش‌های روان‌درمانی نظیر درمان شناختی-رفتاری، پزشکی، مدیریت خشم و استرس و یا مداخلات خانوادگی ممکن است. همچنین، افراد مبتلا به این اختلال می‌توانند با انجام فعالیت‌های ورزشی منظم، استفاده از روش‌های مدیتیشن و یوگا و تغذیه سالم بهبودی بیشتری در تحمل و مدیریت این اختلال داشته باشند. اما برای رسیدن به بهبودی کامل، نیاز به درمان تخصصی و همچنین حمایت و پشتیبانی خانواده و افراد نزدیک می‌باشد.

علائم اختلال دوقطبی چیست؟

علائم اختلال دوقطبی در دو دوره مانیا و افسردگی مشاهده می‌شود:

دوره مانیا

در این دوره، فرد تحت تأثیر خلط خلق و خوی بسیار بالایی قرار می‌گیرد و علائم زیر را نشان می‌دهد:

  - حالت شادکامی یا هیجان زده بیش از حد

  - افکار پرخودپسندانه و بی‌معنا

  - افکار و وهم‌های بی‌ارتباط

  - افزایش سطح انرژی و فعالیت‌های بیش از حد

  - کاهش نیاز به خواب

  - صحبت‌های سریع و بی‌انضباطی

  - رفتار بی‌رویه و بی‌انضباطی

دوره افسردگی

در این دوره، خلط خلق و خوی فرد کاهش می‌یابد و علائم زیر را نشان می‌دهد:

  - افسردگی، اضطراب و ناامیدی

  - کاهش سطح انرژی و فعالیت‌ها

  - افکار منفی و نگرانی‌های زیاد

  - بی‌اشتهایی و کاهش وزن

  - خواب‌آلودگی و اختلالات در الگوی خواب

  - احساس خستگی و کاهش روحیه

  - فکر کردن درباره مرگ و خودکشی

نیاز به توجه به علائم بالا و ارجاع به متخصصین روانپزشکی برای تشخیص دقیق و درمان صحیح اختلال دوقطبی حائز اهمیت است.

چه چیزی باعث اختلال دوقطبی می‌شود؟

دقیقاً علت اختلال دوقطبی هنوز به طور کامل مشخص نشده است. با این حال، برخی فاکتورهایی که ممکن است در بروز این اختلال نقش دارند عبارتند از:

ژنتیک

اگر یکی از افراد خانواده تحت تأثیر این اختلال قرار داشته باشد، احتمال ابتلا به این اختلال در دیگر اعضای خانواده نیز بالاتر خواهد بود.

شیمیایی مغز

بر اساس تحقیقات، تغییرات در مواد شیمیایی مغزی مانند سروتونین و نوراپی‌نفرین ممکن است در بروز این اختلال نقش داشته باشد.

شرایط زندگی

عواملی همچون استرس، اضطراب، افزایش مصرف الکل و مواد مخدر، کمبود خواب و روابط بد در خانواده و فردی می‌تواند روی بروز این اختلال تأثیر داشته باشد.

اگر شما یا کسی در خانواده‌تان علائم اختلال دوقطبی را نشان داده، بهتر است به متخصصین روانپزشکی مراجعه کنید تا بتوانند به شما کمک کنند که درمان صحیح و موثری را انتخاب کنید.

ازدواج با افراد دارای اختلال دو قطبی 

ازدواج با افراد دارای اختلال دوقطبی ممکن است چالش‌های خاصی را برای هر دو نفر ایجاد کند. در دوره‌هایی از بالاترین خلط خلق و خو (مانیا)، فرد مبتلا به این اختلال ممکن است سریع‌الانفعال شود و رفتارهای غیرقابل پیش‌بینی از خود نشان دهد. در دوره‌های افسردگی نیز، فرد ممکن است کمتر صحبت کند و مرتبط بودن با او می‌تواند به دشواری برخورد کند.

اما، با مشاوره متخصصین روانپزشکی و تلاش برای درک این اختلال، ازدواج با یک شریک دارای اختلال دوقطبی نیز می‌تواند موفق باشد. افراد مبتلا به این اختلال با مدیریت و درمان مناسب با داروهای مناسب و روش‌های روان‌درمانی می‌توانند کنترل بهتری بر رفتار و احساسات خود پیدا کنند.

اگر شما یا شریکتان مبتلا به این اختلال هستید، بهتر است با مشاوره متخصصین روانپزشکی و فراگیری در مورد نحوه مدیریت این اختلال و تأثیر آن بر رابطه خود کمک‌های لازم را برای موفقیت در رابطه بدهید.

شهرزاد شمیرانی

روانشناس بالینی

من دکتر شهرزاد شمیرانی

رواندرمانگر بالینی

حوزه فعالیت : در زمینه کودک ، نوجوان، خانواده

مشاور روانشناس منابع و سرمایه های انسانی در سازمان ها